Chuyển đổi số trong khu vực công tại Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức và rào cản đáng kể. Theo ông Nguyễn Hữu Thái Hòa, Phó Viện trưởng Viện Trí Việt IVM – VUSTA, Chủ tịch VDIC, Trung tâm Thông tin Truyền thông số Việt Nam của Hội Truyền Thông Số, việc chuyển đổi số chỉ có thể thành công khi gắn liền với cải cách thể chế, quản trị và đo lường hiệu quả sử dụng nguồn lực công một cách nghiêm túc.
Một trong những rào cản lớn nhất hiện nay là hạ tầng công nghệ tại các cơ quan Nhà nước còn rất lạc hậu, thiếu đồng bộ và khó tích hợp. Tình trạng sử dụng hệ thống lưu trữ dữ liệu rời rạc, không tương thích ở nhiều nơi đã gây cản trở nghiêm trọng cho việc kết nối và chia sẻ thông tin giữa các bộ, ngành và địa phương. Ông Hòa cũng chỉ ra rằng sự thiếu thống nhất trong kiến trúc công nghệ đã khiến việc kết nối dữ liệu dân cư, thuế, y tế, tài chính… trở thành bài toán khó, dù đã có những khoản đầu tư lớn vào các hệ thống này trong nhiều năm qua.
Đã có hàng nghìn tỷ đồng được đầu tư vào các chương trình chuyển đổi số trong khu vực công, bao gồm hạ tầng dữ liệu dân cư, căn cước công dân gắn chip, Cổng dịch vụ công quốc gia, nền tảng số ngành dọc… Tuy nhiên, thực tế cho thấy sự phân bổ ngân sách không đồng đều giữa trung ương và địa phương đã khiến các cấp cơ sở gặp khó khăn trong việc triển khai đồng bộ các chương trình này.
Ông Hòa cũng nhấn mạnh rằng chuyển đổi số trong khu vực công đang đối mặt với thách thức về nhân lực công nghệ cao. Các chuyên gia giỏi về trí tuệ nhân tạo, an ninh mạng, phân tích dữ liệu thường ưu tiên làm việc trong khu vực tư nhân hoặc các công ty công nghệ lớn do chính sách lương thưởng hấp dẫn hơn. Đồng thời, nhiều cán bộ, công chức tại các cơ quan hành chính, đặc biệt ở tuyến huyện, xã, thiếu kỹ năng số và cả động lực lẫn tâm thế để thích nghi với công nghệ mới.
Một thách thức khác mà chuyển đổi số khu vực công phải đối mặt là nguy cơ tấn công mạng ngày càng tăng khi dữ liệu nhạy cảm như thông tin công dân, tài chính, y tế… được số hóa và lưu trữ tập trung, nhưng lại thiếu lớp bảo vệ pháp lý và công nghệ tương xứng. Hiện nay, hệ thống pháp luật về bảo mật dữ liệu, an toàn thông tin, lưu trữ số… vẫn chưa bắt kịp tốc độ phát triển của công nghệ, gây ra khoảng trống trong việc xử lý sự cố và đảm bảo niềm tin số cho người dân.
Để tháo gỡ những nút thắt hiện nay, ông Hòa đề xuất tăng ngân sách đầu tư cho hạ tầng số, phát triển nguồn nhân lực số cho khu vực công, khuyến khích doanh nghiệp công nghệ tham gia cung cấp giải pháp số cho khu vực công, và xây dựng trung tâm giám sát an ninh mạng quốc gia. Đồng thời, cần ban hành khung pháp lý chặt chẽ về bảo mật dữ liệu, quyền riêng tư và lưu trữ số để tạo cơ sở pháp lý cho việc bảo vệ dữ liệu và đảm bảo an toàn thông tin trong quá trình chuyển đổi số.
