Vụ lật tàu Vịnh Xanh 58 cách đây một tuần đã gióng lên hồi chuông báo động về những khoảng trống trong quá trình chuyển đổi số tại Việt Nam. Mặc dù chỉ cách bờ 3 km và cách cảng Tuần Châu 1 km, tàu Vịnh Xanh 58 chở 49 người đã gặp phải giông lốc bất ngờ và lật giữa biển mà không có hệ thống giám sát nào hay biết trong khoảng 2 giờ đồng hồ. Sự chậm trễ này được coi là một “lỗ hổng chết người” trong thời đại mà mọi chuyển động của con người đều có thể được giám sát qua GPS, cảm biến, trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn…
Trong thời đại số, việc giám sát thời gian thực đối với tất cả tàu du lịch là điều cần thiết. Tuy nhiên, vụ việc lần này không chỉ là một tai nạn hàng hải thông thường, mà còn làm lộ ra khoảng trống lớn và thiếu tính toàn diện trong việc ứng dụng công nghệ vào thực tế vận hành đời sống ở nhiều lĩnh vực. Chuyển đổi số và công nghệ chỉ thực sự có ý nghĩa khi nó có thể giúp con người trong những tình huống khẩn cấp nhất, khốc liệt nhất, nơi mà con người không còn đơn độc.
Các địa phương, trong đó có Quảng Ninh, và các bộ, ngành liên quan cần nhanh chóng thực hiện số hóa các tình huống khẩn cấp. Tất cả tàu ra khơi phải được trang bị thiết bị định vị và truyền dữ liệu thời gian thực. Hệ thống trung tâm điều hành (IOC) phải tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) để phát hiện các lộ trình bất thường. Khi một tàu không về đúng giờ, phải có cảnh báo. Khi mất tín hiệu, phải có quy trình truy vết nhanh để xác định vùng tìm kiếm. Và khi có mưa bão, phải có radar thời tiết – tín hiệu số gửi đến từng tàu, từng thuyền viên.
Sự sống không chỉ trông chờ vào wifi mạnh và “may rủi” trong kỷ nguyên chuyển đổi số. Chuyển đổi số không chỉ dừng lại ở việc triển khai hệ thống camera nhận diện khuôn mặt trong thành phố, mà còn cần một hệ thống giám sát các tàu du lịch, radar cảnh báo thời tiết, cảnh báo khi lịch trình bất thường. Chuyển đổi số không chỉ cần vẽ bản đồ đẹp, mà còn cần khả năng ứng cứu người đúng lúc, trong những tình huống nguy cấp.
Nhìn chung, vụ lật tàu Vịnh Xanh 58 là một bài học đắt giá về việc cần thiết phải tăng cường ứng dụng công nghệ trong việc giám sát và quản lý các hoạt động trên biển. Đây cũng là một lời cảnh tỉnh cho các cơ quan chức năng và doanh nghiệp về việc cần phải đầu tư vào công nghệ để đảm bảo an toàn cho người dân và ngăn chặn những tai nạn tương tự xảy ra trong tương lai.
