Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự cạnh tranh trên thị trường ngày càng gay gắt, việc chuyển đổi tư duy sản xuất nông nghiệp từ “có gì bán nấy” sang “thị trường cần gì, sản xuất thứ ấy” đã trở thành một yêu cầu cấp thiết để định hướng lại nền nông nghiệp Việt Nam. Sự thay đổi này không chỉ giúp nông dân tăng thu nhập mà còn góp phần tạo ra giá trị bền vững và khẳng định vị thế của nông sản Việt trên thị trường quốc tế.
Trước đây, nông nghiệp Việt Nam chủ yếu hoạt động theo phương thức sản xuất tự phát, dựa vào kinh nghiệm và tập quán truyền thống. Điều này đã dẫn đến tình trạng dư thừa sản lượng, giảm giá trị sản phẩm và khiến nông dân thường xuyên đối mặt với rủi ro về thu nhập. Do đó, việc chuyển đổi sang tư duy sản xuất theo nhu cầu thị trường là một bước tiến quan trọng để nâng cao hiệu quả và tính cạnh tranh của nông sản Việt.
Để thực hiện tư duy “thị trường cần gì, sản xuất thứ ấy”, cần có sự chuyển đổi căn bản trong nhận thức và hành động của các bên liên quan. Trước hết, việc nghiên cứu thị trường sâu rộng, xác định sản phẩm chủ lực và tiềm năng, cũng như sản xuất theo quy trình chuẩn hóa là những bước quan trọng. Quá trình này đòi hỏi sự phối hợp đồng bộ của nhiều yếu tố và các bên liên quan, bao gồm nâng cao năng lực nghiên cứu và dự báo thị trường, đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ cao trong nông nghiệp, xây dựng chuỗi giá trị liên kết chặt chẽ giữa nông dân, doanh nghiệp và Nhà nước.
Việc áp dụng hiệu quả tư duy “thị trường cần gì, sản xuất thứ ấy” mang lại nhiều lợi ích to lớn cho nền nông nghiệp Việt Nam. Trước hết, nó giúp tăng giá trị và hiệu quả kinh tế cho người nông dân. Khi sản xuất theo nhu cầu thị trường, nông dân có thể yên tâm về đầu ra và giá cả của sản phẩm, từ đó tăng thu nhập và cải thiện đời sống. Ngoài ra, việc sản xuất theo chuỗi giá trị cũng giúp nâng cao năng lực cạnh tranh của nông sản Việt trên thị trường quốc tế, góp phần vào sự phát triển bền vững của nền nông nghiệp.
Không chỉ vậy, tư duy sản xuất theo nhu cầu thị trường còn đóng góp vào việc phát triển nông nghiệp bền vững. Khi nông dân sản xuất theo quy trình chuẩn hóa và ứng dụng công nghệ cao, họ có thể giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường và sử dụng tài nguyên thiên nhiên một cách hiệu quả hơn. Điều này không chỉ giúp bảo vệ môi trường mà còn đảm bảo sự phát triển lâu dài của nền nông nghiệp.
Tuy nhiên, việc chuyển đổi sang tư duy sản xuất theo nhu cầu thị trường cũng đối mặt với không ít thách thức. Trước hết, nó đòi hỏi sự thay đổi tư duy và thói quen sản xuất của người nông dân. Nông dân cần được tập huấn và hỗ trợ để có thể chuyển đổi từ phương thức sản xuất tự phát sang sản xuất theo nhu cầu thị trường. Ngoài ra, việc ứng dụng công nghệ cao đòi hỏi vốn đầu tư lớn, điều này có thể gây khó khăn cho nhiều hộ nông dân. Cuối cùng, biến đổi khí hậu cũng là một thách thức lớn đối với sản xuất nông nghiệp, đòi hỏi nông dân và các bên liên quan cần có những giải pháp thích ứng hiệu quả.
Để vượt qua những thách thức này, cần có sự vào cuộc mạnh mẽ của Nhà nước, sự dẫn dắt của doanh nghiệp và sự chủ động của nông dân. Nhà nước cần có những chính sách hỗ trợ nông dân, doanh nghiệp trong việc chuyển đổi tư duy và áp dụng công nghệ cao. Doanh nghiệp cần có những mô hình sản xuất liên kết với nông dân để cùng nhau xây dựng chuỗi giá trị bền vững. Nông dân cần chủ động trong việc học hỏi, thay đổi tư duy và tham gia vào các mô hình sản xuất liên kết để cùng nhau phát triển nền nông nghiệp bền vững.
Tư duy “thị trường cần gì, sản xuất thứ ấy” không chỉ là một khẩu hiệu mà là một chiến lược sống còn cho nông nghiệp Việt Nam trong giai đoạn hiện nay. Bằng cách đặt nhu cầu thị trường làm trọng tâm, ứng dụng khoa học công nghệ, xây dựng chuỗi giá trị và nâng cao năng lực cho người nông dân, Việt Nam có thể tạo ra một nền nông nghiệp hiện đại, hiệu quả và bền vững, góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế chung của đất nước.
