Thị trường văn hóa và hạ tầng nghệ thuật biểu diễn hiện đang là những điểm nghẽn đáng kể, cản trở sự phát triển của công nghiệp văn hóa tại Việt Nam. Để giải quyết vấn đề này, ông Lê Quốc Vinh, Chủ tịch Hội đồng quản trị và Tổng Giám đốc Tập đoàn Truyền thông Lê, đã đề xuất một số giải pháp quan trọng trong cuộc phỏng vấn với Nhân Dân cuối tuần.
Ông Vinh cho biết nghệ thuật biểu diễn tại Việt Nam đóng vai trò cốt lõi trong công nghiệp văn hóa. Tuy nhiên, sự phát triển của hệ thống hạ tầng, bao gồm cả địa điểm biểu diễn và các yếu tố kỹ thuật, chưa theo kịp tốc độ phát triển, đặc biệt trong thời gian gần đây. Các nhà hát thường được xây dựng để phục vụ một vài bộ môn hoặc loại hình nghệ thuật cụ thể, điều này đã ảnh hưởng đến sự phát triển và hội nhập của các bộ môn nghệ thuật.
Kết quả là nhiều chương trình nghệ thuật giàu tính sáng tạo, kết hợp nhiều loại hình khác nhau, không thể đạt được chất lượng như mong muốn do hạn chế về cơ sở vật chất. Ông Vinh đưa ra ví dụ về Nhà hát Lớn Hà Nội, một di sản kiến trúc thời Pháp thuộc, nhưng không thể đáp ứng yêu cầu đổi mới liên tục của các chương trình hiện đại, đặc biệt là các đại nhạc hội. Tại Hà Nội, Trung tâm Hội nghị Quốc gia có sân khấu trong nhà với sức chứa hơn 3.000 người, nhưng sân khấu lại không đủ rộng để phục vụ nhiều loại hình nghệ thuật.
Để thu hút khán giả đến với các chương trình nghệ thuật, ông Vinh đề xuất cần có sự sáng tạo không ngừng của các đơn vị tổ chức và nghệ sĩ biểu diễn. Các thiết chế phục vụ biểu diễn trong tương lai cần được thiết kế theo hướng đa năng và linh hoạt. Một nhà hát hiện đại không chỉ phục vụ một vài loại hình nghệ thuật mà cần có khả năng tổ chức nhiều sự kiện và chương trình khác nhau.
Ông Vinh cũng gợi ý rằng Việt Nam nên phát triển các khu tổ hợp văn hóa, nơi có sân khấu biểu diễn là một phần trong hệ sinh thái đô thị, bao gồm bảo tàng, khu triển lãm, nhà hàng, cà phê và dịch vụ giải trí. Điều này sẽ tạo ra sức sống cho các không gian biểu diễn và mang lại nhiều trải nghiệm cho công chúng.
Về vấn đề nhân lực, ông Vinh cho rằng cần có cơ chế hợp tác công tư rõ ràng và hiệu quả hơn. Nhà nước cần có chiến lược đầu tư xây dựng hạ tầng và đào tạo nhân lực, đồng thời giao cho các đơn vị tư nhân đảm nhiệm phần khai thác và vận hành. Ngoài ra, cần có chính sách hỗ trợ các đơn vị nghệ thuật tư nhân, giúp họ tiếp tục phát triển và cống hiến cho công chúng.
Nhà nước cần đóng vai trò kiến tạo, tạo ra các thiết chế văn hóa như nhà hát, rạp biểu diễn trong quy hoạch đô thị và thu hút doanh nghiệp đầu tư vào thiết chế biểu diễn nghệ thuật. Cuối cùng, ông Vinh nhấn mạnh rằng cần đổi mới tư duy kiểm duyệt theo hướng hỗ trợ sáng tạo thay vì kiểm soát hình thức. Cần quan tâm đến đào tạo nguồn nhân lực kế cận trong lĩnh vực nghệ thuật biểu diễn và có chiến lược dài hạn giúp các nhà hát do nhà nước quản lý trở thành trung tâm kết nối sáng tạo nghệ thuật.
Chỉ khi có sự thay đổi và cải thiện trong hạ tầng nghệ thuật biểu diễn cũng như cơ chế hỗ trợ, công nghiệp văn hóa tại Việt Nam mới có thể phát triển bền vững và đạt được thành công trong tương lai.
