Israel tiếp tục thực hiện các cuộc tấn công vào Syria, bất chấp nỗ lực của Mỹ nhằm thúc đẩy việc bình thường hóa quan hệ giữa hai quốc gia. Động thái này diễn ra trong bối cảnh chính phủ mới tại Syria thể hiện thái độ thù địch đối với Cộng hòa Hồi giáo Iran, một đối thủ quan trọng của Israel.

Quân đội Syria gần đây đã tiến vào các khu vực do cộng đồng người Druze kiểm soát ở miền Nam Syria, gây ra lo ngại về khả năng xảy ra các cuộc tấn công vào các nhóm thiểu số. Điều này đã đẩy Israel vào cuộc hành động, thực hiện một loạt các cuộc tấn công vào lực lượng của chính phủ Syria.

Các cuộc đụng độ bạo lực đã nổ ra giữa lực lượng Druze và các bộ lạc Bedouin ở thành phố Suwayda, miền Nam Syria, làm 30 người thiệt mạng và hàng chục người bị thương. Chính phủ Syria đã can thiệp vào tình hình này, và 18 binh sĩ đã tử vong trong các vụ xung đột. Sự tham gia của các lực lượng Hồi giáo đồng minh của chính quyền Syria vào trận chiến này đã khiến cộng đồng Druze cảm thấy bất an.

Israel đã cam kết bảo vệ cộng đồng Druze ở Syria và đã phát động một loạt các cuộc tấn công mới vào các lực lượng chính phủ Syria. Quân đội Israel thông báo rằng họ đã tiến hành tấn công vào các phương tiện quân sự thuộc về lực lượng của chế độ Syria ở khu vực Suwayda, miền Nam Syria.

Bộ Ngoại giao Syria đã lên tiếng lên conden các cuộc tấn công của Israel, gọi đây là hành động vi phạm chủ quyền của Cộng hòa Arab Syria và can thiệp vào công việc nội bộ của các quốc gia có chủ quyền.

Israel đã duy trì mối quan hệ lịch sử và tôn giáo với cộng đồng Druze. Người Druze, một nhóm dân số Arab với khoảng một triệu người, chủ yếu sinh sống tại Syria, Lebanon và Israel. Tại Syria, họ tập trung ở ba tỉnh chính gần với Cao nguyên Golan do Israel kiểm soát ở miền Nam nước này.

Mối quan hệ giữa Israel và Syria vô cùng phức tạp và chằng chéo. Kể từ khi chính quyền Assad tại Syria sụp đổ vào tháng 12/2024, Israel đã kiểm soát thêm lãnh thổ Syria và liên tục thực hiện các cuộc tấn công vào Syria, với mục đích công bố là ngăn chặn sự hồi sinh của những năng lực quân sự có thể đe dọa đến an ninh của Israel.

Dù thường xuyên thực hiện các cuộc tấn công vào lãnh thổ Syria, Israel vẫn tổ chức các cuộc đàm phán trực tiếp và gián tiếp với chính phủ mới tại Syria. Tuy nhiên, với sự xuất hiện của một chính phủ mới tại Syria có thái độ thù địch với Iran, Israel vẫn tiếp tục oanh tạc Syria, bất chấp nỗ lực của Mỹ nhằm bình thường hóa quan hệ giữa hai quốc gia.

Chính phủ Syria đã đánh giá sai về phản ứng của Israel liên quan đến việc triển khai quân đội đến miền nam, sau khi tin tưởng vào thông điệp của Mỹ về việc Syria nên được điều hành bởi một nhà nước tập trung. Sự việc này đã dẫn đến một loạt các cuộc không kích của Israel vào các binh sĩ Syria và thủ đô Damascus vào ngày 16 tháng 7.

Các nguồn tin thạo việc, bao gồm các giới chức chính trị và quân sự Syria, các nhà ngoại giao và nguồn tin an ninh khu vực, cho biết rằng Damascus tin họ đã được ‘bật đèn xanh’ từ cả Mỹ và Israel về việc triển khai lực lượng xuống miền nam. Tuy nhiên, Israel đã cảnh báo trong nhiều tháng về việc không nên tiến hành điều này.

Thông điệp của Đặc phái viên Mỹ về Syria, Thomas Barrack, kêu gọi Syria được quản lý tập trung như một quốc gia thống nhất, đã góp phần vào sự hiểu lầm này. Một phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết Mỹ ủng hộ thống nhất lãnh thổ Syria và nhà nước Syria có nghĩa vụ bảo vệ tất cả người dân Syria.

Một quan chức cấp cao của Bộ Ngoại giao Syria lại phủ nhận rằng các phát biểu của ông Barrack đã ảnh hưởng đến quyết định triển khai quân đội. Thay vào đó, quyết định này được đưa ra dựa trên ‘các cân nhắc hoàn toàn mang tính quốc gia’ và nhằm mục đích ‘chấm dứt đổ máu, bảo vệ dân thường và ngăn chặn leo thang xung đột dân sự’.

Căng thẳng leo thang khi quân chính phủ Syria đụng độ với lực lượng dân quân người Druze, và sau đó Israel thực hiện các cuộc không kích vào thủ đô Damascus của Syria với lý do bảo vệ nhóm người này. Phía Israel tuyên bố muốn bảo vệ cộng đồng người Druze ở Syria và duy trì các khu vực phía nam Syria gần biên giới Israel được phi quân sự hóa.

Số người thiệt mạng trong xung đột đã lên tới hơn 700 người, bao gồm cả người dân thường, binh sĩ chính phủ và các chiến binh. Tổ chức Di cư quốc tế ước tính hơn 79.300 người đã phải di dời do cuộc xung đột này.

Mỹ và một số bên khác đã can thiệp ngoại giao để đảm bảo một lệnh ngừng bắn vào tối 16 tháng 7. Lãnh đạo Syria Ahmed al-Sharaa đã cam kết sẽ truy cứu trách nhiệm những kẻ gây ra các hành vi vi phạm đối với người Druze.