Ngày 10/7, Văn phòng Cơ quan Cảnh sát Điều tra (CSĐT) Bộ Công an đã ra quyết định khởi tố vụ án hình sự liên quan đến tội ‘Đưa hối lộ’ và ‘Nhận hối lộ’ xảy ra tại Cục An toàn Thực phẩm thuộc Bộ Y tế và các công ty liên quan trên địa bàn TP Hà Nội và các tỉnh, thành phố khác trên toàn quốc.

Quyết định này được đưa ra trong quá trình mở rộng điều tra vụ án hình sự về ‘Làm giả tài liệu của cơ quan, tổ chức; Đưa hối lộ và Môi giới hối lộ’. Căn cứ vào tài liệu và chứng cứ thu thập được, Cơ quan CSĐT Bộ Công an đã ra Quyết định khởi tố vụ án hình sự số 47 về tội ‘Đưa hối lộ’ và ‘Nhận hối lộ’ quy định tại Điều 364 và Điều 354 Bộ luật Hình sự.

Cùng ngày, cơ quan chức năng đã khởi tố bị can, áp dụng lệnh bắt tạm giam, lệnh cấm đi khỏi nơi cư trú và lệnh khám xét chỗ ở, nơi làm việc đối với 18 bị can và tiến hành khám xét tại 25 địa điểm.

Trong số những bị can bị khởi tố, có các nguyên lãnh đạo và cán bộ của Cục An toàn Thực phẩm thuộc Bộ Y tế, bao gồm: Nguyễn Thanh Phong, nguyên Cục trưởng; Nguyễn Hùng Long, nguyên Phó Cục trưởng; Đinh Quang Minh, nguyên Giám đốc Trung tâm Ứng dụng và Đào tạo An toàn thực phẩm; Lê Thị Hiên, nguyên Chuyên viên; và Nguyễn Thị Minh Hải, nguyên Phó Giám đốc Trung tâm Ứng dụng và Đào tạo An toàn thực phẩm. Họ bị khởi tố về tội ‘Nhận hối lộ’.

Ngoài ra, cơ quan chức năng cũng khởi tố, bắt tạm giam các bị can khác, bao gồm: Lê Hoàng, Phó Cục trưởng Cục Phòng bệnh, Bộ Y tế; Phạm Văn Hinh, Trưởng phòng Giám sát ngộ độc thực phẩm và Thông tin truyền thông; Nguyễn Thị Phương Lan, Trưởng Phòng quản lý tiêu chuẩn và kiểm nghiệm; Lã Thái Bình, Phó Trưởng phòng Phòng Giám sát ngộ độc thực phẩm và Thông tin truyền thông; Đinh Cao Cường, chuyên viên; Phạm Tuyết Mai, viên chức; Phạm Duy Bình, nguyên chuyên viên; Nguyễn Thị Minh, chuyên viên; và Lê Văn Nam, chuyên viên về tội ‘Nhận hối lộ’.

Bên cạnh đó, một số bị can khác bị khởi tố, áp dụng biện pháp cấm đi khỏi nơi cư trú do đang nuôi con nhỏ dưới 36 tháng tuổi.

Các bị can liên quan đến các công ty cũng bị khởi tố, bao gồm: Nguyễn Quang Hưng, Tổng giám đốc Công ty CP Dược phẩm Novaco; Phạm Thị Loan, Giám đốc Công ty cổ phần Dược phẩm quốc tế Canada Việt Nam; và Trần Quang Hải, Giám đốc, đại diện pháp luật Công ty CP Dịch vụ thực phẩm quốc tế Fosy về tội ‘Đưa hối lộ’.

Hiện, Văn phòng Cơ quan CSĐT Bộ Công an đang tiếp tục điều tra mở rộng vụ án, làm rõ sai phạm của các cá nhân liên quan để xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.

Mới đây, 18 cán bộ ở Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) đã bị khởi tố với cáo buộc nhận hối lộ hàng trăm tỉ đồng để cấp khống cho 10.000 giấy tiếp nhận hồ sơ đăng ký công bố sản phẩm cho một số công ty tại Hà Nội và các tỉnh thành. Sự việc này đã gây nên nhiều tranh cãi và lo ngại trong dư luận. Trước đó, vào giữa tháng 5, cảnh sát điều tra đã bắt 5 cán bộ của cục này nhận tiền ‘bôi trơn’ của doanh nghiệp trong việc thẩm định, hậu kiểm và cấp phép công bố sản phẩm cho thực phẩm chức năng giả với số lượng lớn.

Cục An toàn thực phẩm là cơ quan trực thuộc Bộ Y tế, có nhiệm vụ quản lý nhà nước về vệ sinh, an toàn thực phẩm, cấp phép lưu hành các nhóm sản phẩm như thực phẩm bảo vệ sức khỏe, thực phẩm dinh dưỡng y học, thực phẩm dùng cho chế độ ăn đặc biệt; sản phẩm dinh dưỡng dùng cho trẻ đến 36 tháng tuổi… Trong hai vụ việc trên, chính một số cán bộ ở Cục An toàn thực phẩm, theo cáo giác, đã ‘bùa’ tài liệu để hồ sơ của các doanh nghiệp từ không đạt thành đạt chất lượng. Điều đáng nói là cả hai vụ sai phạm về an toàn thực phẩm bị điều tra ở Cục An toàn thực phẩm đều có tên ông Nguyễn Thanh Phong, nguyên cục trưởng cục này.

Việc thẩm định hồ sơ, cấp đăng ký công bố sản phẩm buộc phải tuân thủ quy định pháp luật, quy trình và cả vấn đề đạo đức. Nếu không, từ đây sẽ tạo ra kẽ hở, len lỏi vào thị trường là sữa giả, thuốc giả, mỹ phẩm giả… và các bệnh lý ác tính là thật. Nhìn lại hàng dài danh sách những ‘con sâu’ qua hai lần khởi tố cho thấy có không ít nhân sự ở cơ quan ‘đầu não’ về việc giữ gìn và đảm bảo an toàn thực phẩm cho cả nước là Cục An toàn thực phẩm thật sự có vấn đề.

Nếu đúng như cáo buộc thì đó là thay vì đồng lòng thực hiện chức năng nhiệm vụ của đơn vị có trọng trách bảo vệ sức khỏe người dân, lại ‘đồng lòng bắt tay’ có tổ chức, cùng nhau sử dụng quyền năng của mình để kiếm lợi bất chính. Lãnh đạo Bộ Y tế cho hay đã có phương án bổ nhiệm nhân sự và chỉ đạo để không làm gián đoạn công việc chuyên môn của Cục An toàn thực phẩm sau khi vụ việc bê bối xảy ra. Vấn đề là làm sao lấy lại niềm tin của người tiêu dùng?

Rõ ràng là cần có rất nhiều giải pháp để ‘xốc’ lại. Đó là cần một cơ chế giám sát nghiêm cẩn, không tạo kẽ hở cho cán bộ có thể lợi dụng quyền hạn. Cần ‘xốc’ lại Cục An toàn thực phẩm, việc ‘xốc’ lại không đến từ số lượng nhân sự mới hay kiện toàn bộ máy, mà ở chất lượng cán bộ, cán bộ phải ‘học thuộc bài, làm đúng việc’, phải thực sự trong sáng, đặt đạo đức công vụ lên hàng đầu.

Ngoài ra cần cải thiện, rà soát quy trình cấp chứng nhận an toàn thực phẩm; minh bạch hơn quy trình cấp phép và hậu kiểm. Cần có cơ quan độc lập trong thanh tra giám sát nội bộ và xử lý vi phạm cán bộ; xây dựng một hệ thống pháp luật chuyên ngành về thực phẩm chặt hơn; tăng vai trò giám sát của báo chí và người tiêu dùng. Khi mọi biện pháp, nhiều trách nhiệm được nhìn nhận lại nghiêm túc trước ‘tảng băng’ tồn tại lâu năm thì khi đó môi trường thực phẩm an toàn và niềm tin của người dân mới được xây dựng lại.

23 cán bộ ở Cục An toàn thực phẩm bị khởi tố, nhiều khâu chuyên môn bị ‘đứt gãy’, việc này không chỉ ảnh hưởng đến uy tín của cơ quan mà còn làm mất niềm tin của người dân vào hệ thống quản lý an toàn thực phẩm. Do đó, cần phải có những biện pháp quyết liệt và đồng bộ để giải quyết vấn đề này.