Ô nhiễm không khí

Hà Nội đứng đầu thế giới về ô nhiễm không khí: Vùng quê thủ đô mịt mù trong ngày với chỉ số AQI lên đến 189 đơn vị.

Hà Nội hiện đang có bầu trời trắng xóa với tình trạng ô nhiễm không khí ở mức báo động đỏ do sương mù dày đặc, hạn chế tầm nhìn.

Ô nhiễm không khí ở miền Bắc có thể gây hại cho nhiều cơ quan trong cơ thể, đặc biệt với người cao tuổi, phụ nữ mang thai, trẻ em và người có hệ miễn dịch yếu. Để bảo vệ sức khỏe, nên đeo khẩu trang khi ra đường, rửa mũi họng bằng nước muối sinh lý và khám sức khỏe định kỳ.

Hà Nội dự kiến cấm xe máy xăng trong vành đai 1 từ tháng 7/2026. Đến 2030, toàn bộ phương tiện cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong vành đai 3 sẽ bị hạn chế. Nhiều thành phố lớn khác như Mexico, Paris cũng có chủ trương tương tự để cắt giảm ô nhiễm.

Viện Nghiên cứu phát triển TP HCM đề xuất chuyển đổi 400.000 xe hai bánh công nghệ sang điện, nhằm giảm phát thải và ô nhiễm không khí, hỗ trợ tài xế trong quá trình chuyển đổi.

Giảm ô nhiễm không khí có thể tăng tốc độ nóng lên toàn cầu. Loại bỏ khí thải như SO₂ làm mất hiệu ứng làm mát của bụi bẩn. Để giảm hậu quả do nhiệt độ tăng, cần giảm khí nhà kính như CO₂, methane và các giải pháp bền vững.

Trí tuệ nhân tạo được dùng để dự báo ô nhiễm không khí, bảo vệ sức khỏe cho học sinh.

Chính phủ đã ban hành Chỉ thị 20 về giảm ô nhiễm không khí tại Hà Nội, yêu cầu triển khai các biện pháp mạnh mẽ. Hà Nội cần ưu tiên đầu tư cho giao thông công cộng để giải quyết ô nhiễm.

Ô nhiễm không khí có thể gây giảm IQ ở trẻ. Các chất gây ô nhiễm như hydrocarbon thơm đa vòng (PAH) và bụi mịn PM2.5 trong thai kỳ và giai đoạn 0-5 tuổi có thể khiến chỉ số IQ của trẻ giảm 4-5 điểm.

Chất lượng không khí tại Kinshasa, Cộng hòa Dân chủ Congo hiện đang dưới mức tiêu chuẩn, với tình trạng ô nhiễm nghiêm trọng vào ngày 8 tháng 8 năm 2025, khi thành phố này được ghi nhận là thành phố lớn ô nhiễm nhất thế giới. Nguyên nhân chính bao gồm đốt cháy sinh khối, khí thải từ bếp củi và nhiên liệu rắn, cùng với ô nhiễm từ các nguồn công nghiệp. Người dân được khuyến cáo tránh hoạt động ngoài trời và thường xuyên kiểm tra mức độ ô nhiễm không khí.

Các nhà khoa học Cambridge phát hiện mối liên hệ tích cực giữa ô nhiễm không khí và bệnh sa sút trí tuệ ở người lớn khỏe mạnh trước đây. Một nghiên cứu đánh giá có hệ thống 51 nghiên cứu cho thấy với mỗi 10 microgram/mét khối PM2.5, nguy cơ mắc bệnh sa sút trí tuệ của một người tăng 17% hoặc 13%. Nguyên nhân phổ biến nhất của sa sút trí tuệ là bệnh Alzheimer và tại Anh có khoảng 982.000 người mắc bệnh này.

Nghiên cứu trên Nature phát hiện ô nhiễm không khí, đặc biệt là bụi mịn PM2.5, liên quan đến đột biến ADN giống hút thuốc, gây ung thư phổi ở người chưa từng hút thuốc.

Tọa đàm về chuyển đổi xe xăng sang xe điện được tổ chức nhằm giảm ô nhiễm không khí từ giao thông, đặc biệt trong khu vực vành đai 1 của Hà Nội. Giao thông chiếm 35% nguồn gây ô nhiễm, trong đó khí thải xe giao thông là 12% và bụi hoạt động giao thông là 23%. Chuyển đổi thành công cần sự hợp tác của mọi người, chính quyền và người dân, với cơ sở hạ tầng, thể chế chính sách và sử dụng hệ thống cây xăng hiện có thành điểm sạc xe điện.

Xe máy là nguồn gây ô nhiễm khí thải lớn do không có hệ thống xử lý khí thải và tiêu thụ năng lượng cao. Hiện Hà Nội có 450.000 xe máy, chiếm 75% phương tiện giao thông và gây 60% ô nhiễm không khí. Chuyển đổi sang xe máy điện được đề xuất nhưng cần giải quyết hạ tầng trạm sạc và rác thải pin.

Công ty Urenco đã tăng cường rửa đường và sử dụng xe phun sương áp lực cao để giảm bụi mịn tại Hà Nội. Mặc dù mang lại hiệu quả ngắn hạn, chuyên gia môi trường cho rằng đây chỉ là giải pháp tạm thời, không thay thế được các biện pháp dài hạn để kiểm soát ô nhiễm không khí. Để giảm bụi mịn hiệu quả, cần triển khai đồng bộ các giải pháp như kiểm soát khí thải xe máy cũ, giám sát công trình xây dựng, xử lý nguồn bụi từ làng nghề và tăng cường mảng xanh.

TPHCM lấy ý kiến hạn chế xe xăng ở khu vực nguy cơ ô nhiễm cao