Quân đội Israel đã thực hiện một cuộc tấn công vào tòa nhà Bộ Tổng tham mưu của quân đội Syria tại thủ đô Damascus vào ngày 16 tháng 7. Đây là hành động mới nhất trong bối cảnh căng thẳng giữa Israel và Syria đang gia tăng.

Trước đó, Bộ trưởng Quốc phòng Israel, ông Israel Katz, đã đưa ra cảnh báo rằng Israel sẽ tiếp tục tiến hành các cuộc tấn công vào Syria nếu chính phủ nước này không rút quân khỏi khu vực có người Druze sinh sống trong và xung quanh thành phố Suweida.

Phía Nga đã lên tiếng chỉ trích mạnh mẽ cuộc tập kích của Israel, với ông Nebenzya, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga, nhấn mạnh rằng hành động này là không thể chấp nhận được và vi phạm chủ quyền của Syria.

Trong một diễn biến khác, Mỹ đã tuyên bố sẽ hợp tác với các bên liên quan để tìm cách chấm dứt bạo lực ở Syria sau cuộc không kích của Israel vào Damascus. Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio cho biết ông đang rất quan ngại về tình hình bạo lực ở miền Nam Syria và hy vọng rằng giao tranh sẽ kết thúc trong vòng vài giờ.

Ông Rubio viết trên mạng xã hội rằng: “Chúng tôi đã nhất trí về các bước cụ thể để chấm dứt tình hình đáng lo ngại và kinh hoàng này vào tối nay.” Ngoại trưởng Mỹ cũng bày tỏ tin tưởng rằng cuộc không kích của Israel vào Damascus có thể là một sự hiểu lầm.

Khi trả lời báo giới, ông Rubio nói: “Vấn đề này rất phức tạp. Đây là những mối thù truyền kiếp giữa các nhóm khác nhau ở Tây Nam Syria. Và điều đó đã dẫn đến tình huống đáng tiếc và có vẻ là một sự hiểu lầm giữa phía Israel và phía Syria.”

Ngoại trưởng Mỹ bày tỏ nỗi lo sâu sắc về bạo lực ở miền Nam Syria, khẳng định tình trạng bạo lực hiện nay là mối đe dọa trực tiếp đến các nỗ lực xây dựng một Syria hòa bình và ổn định. Ông cũng cho biết Washington đang duy trì đối thoại với cả Israel và Syria về vấn đề này.

Kể từ khi giao tranh nổ ra, ngoại trưởng Mỹ đã liên lạc với cả hai bên, trong bối cảnh Washington mong muốn Syria trở thành một quốc gia ổn định và hòa bình ở Trung Đông.

Bộ Ngoại giao Syria cho biết nước này hoan nghênh những nỗ lực của Mỹ và các quốc gia Ả Rập nhằm giải quyết cuộc khủng hoảng hiện tại một cách hòa bình.

Theo hãng thông tấn nhà nước Syria Sana, quân đội Syria đã bắt đầu rút khỏi Suweida, theo một thỏa thuận giữa chính phủ Syria và các nhà lãnh đạo tôn giáo tại Suweida, sau khi hoàn tất việc truy đuổi các nhóm ngoài vòng pháp luật của quân đội.

Các cuộc đụng độ ở miền Nam Syria bùng phát sau khi một người đàn ông thuộc cộng đồng người Druze bị chặn lại tại một trạm kiểm soát Bedouin ở tỉnh Suweida, sau đó bị tấn công và cướp bóc. Tiếp đến là xảy ra các đợt tấn công trả đũa dữ dội và chính phủ đã điều động lực lượng để kiểm soát tình hình.

Thông tin mới nhất cho thấy tình hình ở Syria đang diễn biến phức tạp và nhạy cảm. Quốc tế đang theo dõi sát sao và kêu gọi các bên liên quan kiềm chế và tìm kiếm giải pháp hòa bình.

Trong các cuộc tập trận mô phỏng tấn công cơ sở hạt nhân Iran, quân đội Israel luôn tính đến khả năng sử dụng hàng loạt máy bay tiếp nhiên liệu của Mỹ để có thể tiếp cận mục tiêu. Tuy nhiên, trong cuộc xung đột kéo dài 12 ngày vào tháng trước, không quân Israel đã thực hiện điều tưởng chừng như không thể: tấn công sâu vào lãnh thổ Iran mà không có sự hỗ trợ tiếp nhiên liệu từ Mỹ.

Trang mạng The War Zone (TWZ) của Mỹ cho biết, không quân Israel đã thực hiện hàng loạt phi vụ tấn công sâu vào lãnh thổ đối phương mà không có sự hỗ trợ tiếp nhiên liệu từ Mỹ – điều từng được cho là bất khả thi trong mọi kịch bản tập trận trước đó. Khoảng cách giữa Israel và Iran lên tới gần 1.000 km, khiến các chiến đấu cơ như F-15, F-16 và F-35 phải được tiếp nhiên liệu giữa không trung để hoàn thành nhiệm vụ và trở về an toàn.

Israel hiện chỉ sở hữu 7 máy bay tiếp dầu KC-707 đời cũ, và không có bằng chứng nào cho thấy Washington đã hỗ trợ bí mật trong cuộc xung đột. Người phát ngôn Không quân Mỹ hôm 16/7 tuyên bố dứt khoát Washington “không thực hiện bất kỳ hoạt động tiếp dầu nào cho Israel trong cuộc xung đột với Iran”.

Không quân Israel đã phải dùng tới hàng loạt chiến thuật phi truyền thống để khắc phục bài toán tiếp dầu. Các chiến đấu cơ F-15 và F-16 của Israel đều được trang bị thùng nhiên liệu phụ theo thân (conformal fuel tanks) và phải mang thêm nhiều thùng nhiên liệu rời (drop tanks). Trong đợt tấn công đầu tiên, các máy bay được chất đầy nhiên liệu nhất có thể, trong quá trình bay sẽ thả các thùng nhiên liệu rời sau khi dùng hết để giảm tải trọng.

Thùng dầu phụ có giá không hề rẻ, không phải lúc nào cũng bị vứt lại sau khi dùng xong, nhưng không quân Israel đã quyết định như vậy để tối đa hóa tầm bay tới Iran. Những đợt không kích ban đầu nhằm vào các vị trí gần biên giới Iran – Iraq, sau đó mở rộng sâu vào lãnh thổ Iran. Israel dường như đã tính toán kỹ lưỡng hành trình bay nhằm tận dụng tối đa tầm hoạt động của từng phi đội.

Một số tiêm kích F-35I của Israel còn được cho là đã được tinh chỉnh phần mềm và cấu hình để tăng tầm bay. Thách thức lớn nhất là đợt không kích ngày đầu tiên khi Israel thông báo huy động tới hơn 300 máy bay để dội bom các mục tiêu ở Iran. Trong những ngày sau đó, tần suất không kích được duy trì nhưng với cường độ và rủi ro thấp hơn khi các hệ thống phòng không Iran phần nào đã bị vô hiệu hóa.

Việc Israel duy trì hàng trăm phi vụ không kích Iran trong 12 ngày với chỉ 7 máy bay tiếp dầu là điều “khó tin”. Ngoài sự can thiệp của Mỹ khi dội bom cơ sở hạt nhân Iran, vấn đề không kích trong khi thiếu máy bay tiếp dầu có thể là một trong những lý do khiến Israel cần nhanh chóng kết thúc chiến dịch vì nguy cơ quá tải hậu cần.

Dù từng có giả thiết về khả năng Israel được hỗ trợ tiếp dầu từ Ả Rập Saudi, Jordan hay thậm chí là Azerbaijan, nhưng không có bằng chứng nào củng cố điều đó. Có thể nói, với tuyên bố phủ nhận từ phía Mỹ, Israel dường như đã tự thân vận động, làm nên một chiến dịch không kích tầm xa chưa từng có tiền lệ trong lịch sử hiện đại.

Trong một buổi đánh giá chiến lược quan trọng với các chỉ huy cấp cao của Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) vào ngày 21/7, Tư lệnh IDF, Eyal Zamir, đã tiết lộ rằng quân đội Israel đang chuẩn bị cho một chiến dịch quân sự đa mặt trận, bao gồm cả tấn công và phòng thủ ở nhiều khu vực và vùng biên giới. Ông Zamir mô tả chiến dịch chống lại nhóm vũ trang Hamas tại Dải Gaza là một trong những chiến dịch phức tạp nhất mà IDF từng thực hiện.

Chúng ta đang phải trả giá đắt cho xung đột tại Dải Gaza, nhưng IDF đã đạt được những thành tựu đáng kể. Quân đội sẽ tiếp tục hoạt động trên nhiều mặt trận, bao gồm làm suy yếu năng lực chiến lược của Syria và nhóm Hezbollah ở Lebanon, đảm bảo khả năng tự do hành động trong khu vực, và tiếp tục chiến dịch tại Bờ Tây. Iran và các đồng minh của nước này vẫn nằm trong tầm ngắm của IDF. Chiến dịch chống Iran chưa kết thúc, ông Zamir khẳng định.

Đây là lần đầu tiên IDF tổ chức đánh giá tình hình trên các mặt trận trong vòng 2 năm qua. Quân đoàn Sâu thẳm, đơn vị bí mật của IDF chuyên thực hiện hoạt động quân sự ở nước ngoài, sẽ trải qua một cuộc cải tổ lớn. Mục tiêu là biến Quân đoàn Sâu thẳm thành bộ chỉ huy chịu trách nhiệm quản lý, xây dựng chiến lược, chỉ huy hoạt động và chiến dịch ở cấp Bộ tổng tham mưu, đặc biệt trong việc đối phó với các lực lượng mà Iran hậu thuẫn tại những nước không tiếp giáp với Israel.

IDF đã mở chiến dịch nhằm vào Dải Gaza từ tháng 10/2023 để đáp trả vụ tấn công của Hamas, khiến khoảng 1.200 người Israel thiệt mạng. Xung đột tới nay đã khiến hơn 59.000 người tại Dải Gaza thiệt mạng và hơn 142.000 người bị thương, phần lớn là dân thường. Gần đây, Hamas đã thay đổi chiến thuật, triển khai các tổ tác chiến độc lập chuyên hoạt động phân tán thay vì tập trung lực lượng như trước đây.

Chiến thuật mới của Hamas cho phép họ dễ dàng phục kích và gây thiệt hại nặng cho lực lượng Israel, đặc biệt trong môi trường đô thị phức tạp. Việc Hamas phân tán lực lượng cũng khiến IDF gặp khó khăn trong việc xác định mục tiêu và tổ chức phản công hiệu quả. Ông Zamir và các chỉ huy IDF đang nỗ lực tìm ra giải pháp để đối phó với chiến thuật mới này của Hamas và giảm thiểu tổn thất cho quân đội Israel.

Trước những thách thức này, IDF đang tập trung vào việc nâng cao năng lực tác chiến và cải thiện chiến lược quân sự. Tư lệnh Zamir khẳng định rằng IDF sẽ tiếp tục hoạt động mạnh mẽ trên nhiều mặt trận, đảm bảo an ninh và bảo vệ lợi ích của Israel trong khu vực.